Çene romatizması, kraniyomandibuler eklem olarak bilinmekte olan çene ekleminde görülebilen bir sağlık sorunudur. Çene eklemi ağzı açıp kapatma imkânı sunan bir eklemdir, bu eklem kafa ile aşağı çene kemiğinin arasındadır. Eklem yüzeyi vücudumuzdaki bütün eklemlerde meydana geldiği benzeri kıkırdak yapıdan oluşmaktadır. Eklem diski, çene ekleminin hareketlerini imkânı sunan, her 2 yüzü dışbükey kıkırdak bir yapıdır.
Eklem kıkırdaklarına rastgele bir sebeple stres uygulanması, kıkırdağın su kaybetmesine ve hacminin küçülmesine yol açar. Kıkırdak hücresinin, kendini yenileme özelliği olmadığından tatbik edilen stres devam ederse eklemde işlev bozukluğu oluşur. Çene eklemi işlev bozukluklarının sebepleri kaza ve darbelere, romatizmaya ve diş sıkmalarıyla ilişkili olabilmektedir.
Alt çenenin basit işlevi çiğneme ve konuşmadır. En yüksek çene açıklığı esnasında çene eklemi 2 çeşitli davranış yapmaktadır, kolay menteşe hareketi ve öne kayma ve rotasyon hareketleridir. Ağzın normal pozisyonundan sapmalara neden olabilen kapanmalar çiğneme adalelerinde spazmlara yol açar, bu da çene eklemi işlev bozukluklarının en ciddi sebepleri içerisindedir.
Çene Ekleminin Çalışma Şekli
Bir şeyi kuvvetlice ısırdığınızda yalnızca dişlerinize değil bununla beraber çene ekleminize de kuvvet uygularsınız. Fizik terimleri ile çene "kaldıraç" ve çenedeki eklem "dayanak noktası"na benzetilebilir. Gerçekte çene eklemine tatbik edilen basınç çeneye tatbik edilen birim basınçtan çok fazla yani daha çoktur.
Bu çeşit kuvvet ve basınçların üstünden gelebilmesi için çene eklemi kayar biçimde hareket edebilen bir eklem tipidir. Bundan ötürü çene eklemine tatbik edilen basınç daha kapsamlı bir alanın tümüne yayılır böylelikle eklemdeki hasar ve yırtıklar daha hızlı iyileşebilir.
Çene Eklem Rahatsızlığını Ne Türlü Hissedersiniz?
Her yutkunuşta, esnemede, çiğnemede, konuşmada meydana çıkan batıcı ve kuvvetli bir ağrı olabilir ya da devamlı ve donuk bir ağrı da olabilmektedir. Ağrı, eklemin bulunduğu, anında çene önündeki alanda olabileceği benzeri pek çok yere de yansıyabilir. Ağrı, ekleme yapışmış olan kaslarda spazma neden olarak yüze, başa, kulağa ve çeneye yansıyabilir. Birtakım bireyler migren, sinüzit ve boyun ağrılarının nedenini çenedeki ekleme bağlarlar ama şu anki bilgi ile bu hali izah etmek zordur. Ağrının en yaygın odaklandığı yer kulaktır. Pek çok kimse kulak doktoruna "kulağında ağrı olduğu"ve "iltihap kaptığı" kaygısı ile başvurur. Kulak ağrısıyla beraber duyma kaybı ve kulak zarında bir sorun yoksa kulak hekimi ağrının kaynağı olarak çenedeki eklemden kuşkulanır. Ağrının yakınında eklemin yol açtığı birtakım yakıntılar da bulunur. Ağız güzelce açıldığında birtakım kimselerde "çıt"diye bir kayma ya da açılma sesi duyulur.
Çene Eklemi Bozukluğu İçin Ne Yapılabilir?
Şayet hafif bir eklem bozukluğunuz varsa ve çabuk tanı edilmişse şu önerilerden yarar görürsünüz:
- Çenenizin sağ ve sol tarafını çiğnemede eşdeğer kullanın
- Bilinçli olarak yapıyorsanız dişinizi gıcırdatmayı ve sıkmayı bırakın
- Sakız çiğnemeyin
- Sert, zor çiğnenen yiyeceklerden kaçının
- Günde en az 2 kere 1/2 saat çene ekleminize sıcak kompres uygulayın
- Hekiminizin önerdiği bir ödem çözücü ya da mideniz huzursuz değilse aspirin kullanın
İlk 4 madde çene eklemi üzerinde var olan yırtılmayı ve zedelenmeyi azaltmak içindir. 5 ve altıncı maddeler iyileşme işlemini hızlandırmak içindir. Aspirin ve diğer ödem çözücü ilaçlar şişliğin azalmasında çok fazla etkindirler esasen bu nedenle romatizmalı kimseler aracılığıyla çok fazla kullanılırlar. Çene eklemi üzerinde de çok fazla etkindirler. Dişlerinizin ve ısırmanızdaki uygunluğunuzun denetiminde yardımcı olabilmektedir. Çok kuvvetli ağrının varlığında bir çene cerrahı ya da diş hekiminin konsültasyonuna gereksinim duyulabilir. Diş hekiminiz sizlere uyumlu bir ağız açıcı ve adale spazmını önleyici takma yapabilir.
