Çene Kemiği Ameliyatı

Çene kemiği ameliyatı ortognatik cerrahi olarak tanımlanır. Bu ameliyatın amacı çenenin düzeltilmesidir. Normalde yüzde kafa tabanı, orta yüz ve alt yüz denilen bölümlerin eşit olması gerekir. Sağlıklı olan kişilerde boyun omurga üzerinde dengededir. Kişinin alt çenesi küçük olduğunda burnu büyük olur, alt çene büyük olduğunda üst çene daha küçük olur. Bu tür oranlar başta makro statik dengeleri korur. Eğer çene kemiğinde sorun bulunuyorsa, bu çene kemiği ameliyatı planlanarak düzeltilir.

Öncelikle kişinin ağız içi muayenesi yapılır. Burada dişlerin pozisyonları, sayısı, dişlerdeki çürükler, yapılmış tedaviler değerlendirilerek ilk aşama başlatılır. Dilin durumu incelenir, alt ve üst çene kemiğinin dişsel ilişkisi göz önüne alınır. Bu ilişkinin uygun olmaması halinde, yani alt veya üst çene kemiğinin birinin daha dar olması sorun yaratır. Bu durum belirlendikten sonra, hastanın sorunlarının nasıl düzeltileceğine karar verilir. Bazen sadece ortodontik tedavi sorunları giderebilir. Ancak bazı hastalarda alt ve üst çene kemiğine ameliyatla müdahale edilmesi gerekir. Bu hasta grubunda daha detaylı bir inceleme yapılır. Sefalometri grafileri gibi özel grafiler çekilir. Bu aşamadan sonra alt ve üst çene kemiğinin diş alçı kalıpları alınır. Sorunlara göre bir cerrahi belirlenirken, hastada ortodontik tedaviye başlanır. Bu tedavi 6-24 ay arasında devam edebilir. Ortodontik tedavide hastanın yaşı da önemlidir. Son kalıcı dişlerin çıktığı yani 12 yaş sonrası en uygun dönemdir. Daha sonra çene kemiği ameliyatı planlaması yapılır. Ameliyat ortodontik tedavi sırasında ya da hemen ardından uygulanır. İhtiyaca göre alt çene kemiği ameliyatı ya da üst çene kemiği ameliyatı yapılır.

Ortognatik cerrahi kapsamındaki ameliyatlar çoğunlukla çene kemiğinin gelişimini tamamladığı 17-18 yaşlarından itibaren yapılır. Eğer hastanın çene kemiği uygun olursa, daha sonraki yaşlarda da uygulanabilir. Hastalara ameliyatta önce ısırma plağı adı verilen akrilik plak hazırlanır. Çene kemiği ameliyatı tek çeneye yapılacağı zaman 1 ısırma plağı, iki çene ameliyat edilecekse 2 ısırma plağı hazırlanmaktadır. Bunların amacı alt ve üst çene kemiğinin kafa tabanına göre ideal pozisyonunu, aralarındaki ilişkiyi sağlamak içindir. Çene kemiği ameliyatında 3 teknik kullanılır. Operasyonların her biri genel anestezi altında yapılır. Yaklaşık 1-2 saat içinde tamamlanır. Hastalar ameliyat sonrasında 2-3 gün kadar hastanede kalır. İyileşme süreci ise yaklaşık 1-4 hafta kadar sürer.

Lefort I ameliyatı: Bu ameliyatta ağız içinde üst dudak ve üst çene kemiği arasından açılan bir kesiyle işlem yapılır. Üst çene kemiğindeki bozukluklarda, üst çene kemiğinin burun tabanı ile diş kökleri üzerinden kesilerek dişli kemik kısmı serbest hale getirilir. Üst çene kemiğini de bu esnada yumuşak damak tutar. Hareketli duruma gelen üst çene bölümünün diğer kısımları mini plaklarla, vidalarla sabitlenir. İhtiyaca göre çene kemiği geriye ve ileriye alınabilir. Sarkıtma, gömülme gibi işlemlerde yapılır. Kesi yeri kendiliğinden eriyen dikişler kapatılır.

Mandibular Sagittal Split ameliyatı: (Alt çene kemiğinde uzunlamasına ayrıştırma) Bu ameliyat gereksinme göre alt çene kemiğinin ileri ya da geri alınması için uygulanır. Ağız içinden dişlerin arkasından iki taraflı kesi açılır. Bu bölgeden geçen sinir korunarak, mikro cerrahi teknik yardımıyla ameliyat gerçekleştirilir. Hazırlanan ısırma plağı alt çeneye yerleştirilir ve çene kemiğinin olması gereken yeri belirlenir. Burada alt çene kemiğine gerekli işlemler yapılarak vidalarla sabitlenir.

Çene ucu ameliyatı (Mentoplasti): Bu çene kemiği ameliyatı alt çenede kemik ve dudak arasından açılan kesiden yapılır. Çene ucu kemiğindeki soruna göre diş köklerine dikkat edilerek kesi yapılır. Çene ucu kemiği ileri ve geri alınabilir, diğer sarkıtma, gömme işlemleri yapılabilir. En son kesi yeri eriyen dikişlerle kapatılır.

Hastalara ameliyattan sonra antibiyotik, ağrı kesici gibi ilaç tedavileri uygulanır. Yüzdeki şişmeyi azaltacak serum tedavisi yapılır. Nadiren hastalar yoğun bakıma alınabilir. Ameliyattan bir gün sonra hastalar sıvı gıdalarla beslenmeye başlar. Genel durumu düzelen hastalarda ameliyattan birkaç gün sonra alt ve üst çene dişleri tespit edilerek, kemiğin iyileştirilmesi daha sağlıklı hale getirilir. Yaklaşık 1-3 hafta içinde hasta yeteri düzeyde iyileşme gösterir.