Çene romatizması, kraniyomandibuler eklem olarak bilinen çene ekleminde görülebilen bir sağlık sorunudur. Çene eklemi, ağız açma ve kapatma işlevini sağlayan bir eklemdir ve kafa ile alt çene kemiği arasında yer alır. Eklem yüzeyi, vücudumuzdaki diğer eklemler gibi kıkırdak yapısından oluşmaktadır. Eklem diski, çene ekleminin hareketlerini sağlamak için her iki yüzü dışbükey kıkırdak bir yapıdır. Eklem kıkırdaklarına herhangi bir sebeple stres uygulanması, kıkırdağın su kaybetmesine ve hacminin küçülmesine yol açar. Kıkırdak hücresinin kendini yenileme özelliği olmadığından, uygulanan stres devam ederse eklemde işlev bozukluğu oluşur. Çene eklemi işlev bozukluklarının sebepleri arasında kaza ve darbeler, romatizma ve diş sıkmaları yer alabilir.

Alt çenenin temel işlevleri çiğneme ve konuşmadır. En yüksek çene açıklığı sırasında çene eklemi iki tür hareket yapar: basit menteşe hareketi ve öne kayma ve rotasyon hareketleri. Ağzın normal pozisyonundan sapmalar, çiğneme kaslarında spazmlara yol açarak çene eklemi işlev bozukluklarının ciddi sebepleri arasında yer alır.

Bir şeyi kuvvetlice ısırdığınızda sadece dişlerinize değil, aynı zamanda çene ekleminize de kuvvet uygulamış olursunuz. Fizik terimleriyle çene "kaldıraç" ve çenedeki eklem "dayanak noktası"na benzetilebilir. Gerçekte çene eklemine uygulanan basınç, çeneye uygulanan birim basınçtan çok daha fazladır. Bu tür kuvvet ve basınçların üstesinden gelebilmek için çene eklemi kayar biçimde hareket edebilen bir eklem tipidir. Bu sayede çene eklemine uygulanan basınç daha geniş bir alana yayılır ve eklemdeki hasar ve yırtıklar daha hızlı iyileşebilir.

Her yutkunma, esneme, çiğneme ve konuşma sırasında meydana gelen batıcı ve kuvvetli bir ağrı olabilir ya da sürekli ve donuk bir ağrı da hissedilebilir. Ağrı, eklemin bulunduğu çene önündeki alanda olabileceği gibi pek çok yere de yansıyabilir. Ağrı, ekleme yapışmış olan kaslarda spazma neden olarak yüze, başa, kulağa ve çeneye yansıyabilir. Birçok kişi migren, sinüzit ve boyun ağrılarının nedenini çenedeki ekleme bağlar; ancak bu durumu açıklamak zordur. Ağrının en yaygın odaklandığı yer kulaktır. Pek çok kişi kulak doktoruna "kulağında ağrı olduğu" ve "iltihap kaptığı" endişesi ile başvurur. Kulak ağrısıyla birlikte duyma kaybı ve kulak zarında bir sorun yoksa, kulak hekimi ağrının kaynağı olarak çenedeki eklemden şüphelenir. Ağrının yanında eklemden kaynaklanan bazı rahatsızlıklar da bulunur. Ağız tamamen açıldığında bazı kişilerde "çıt" diye bir kayma ya da açılma sesi duyulur.

Şayet hafif bir eklem bozukluğunuz varsa ve çabuk tanı edilmişse şu önerilerden yarar görebilirsiniz:

İlk dört madde, çene eklemi üzerinde mevcut olan yırtılma ve zedelenmeyi azaltmak içindir. Beşinci ve altıncı maddeler ise iyileşme sürecini hızlandırmak içindir. Aspirin ve diğer ödem çözücü ilaçlar şişliğin azalmasında oldukça etkindirler; bu nedenle romatizmalı kişiler tarafından sıkça kullanılırlar. Çene eklemi üzerinde de oldukça etkilidirler. Dişlerinizin ve ısırma uygunluğunuzun kontrolünde yardımcı olabilirler. Çok kuvvetli ağrının varlığında bir çene cerrahı ya da diş hekiminin konsültasyonuna ihtiyaç duyulabilir. Diş hekiminiz, size uygun bir ağız açıcı ve kas spazmını önleyici aparat yapabilir.